محصولات غذایی تراریخته : اثرات دستکاری ژنتیکی بر میوه ها و سبزیجات

آیا درباره محصولات غذایی تراریخته چیزی شنیده اید؟ آیا می دانید دستکاری ژنتیکی چه اثراتی بر میوه ها و سبزیجات چیست؟

دستکاری ژنتیکی چیست؟

دستکاری ژنتیکی گیاهان توسط انسان برای به دست آوردن صفات مطلوب یا حذف صفات نامطلوب از دوران ماقبل تاریخ انجام شده است. فقط امروزه برای این کار از فناوری های پیشرفته استفاده می شود. دستکاری ژنتیکی علمی است که در آن تغییرات عمدی در ترکیب ژنتیکی گیاهان انجام می شود. چنین گیاهانی به عنوان ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GM) نامیده می شوند.

در زمان های قدیم، مهندسی ژنتیک توسط کشاورزان مدبر انجام می شد که گیاهان را پرورش می دادند و با جمع‌آوری و کاشت بذر دانه‌های چاق‌تر و با لقاح متقابل گونه‌های مختلف گیاهان، گونه‌های جدیدی که مطلوب‌ترین ویژگی‌ها را داشتند، دست پیدا می کردند.

در قدیم پرورش نباتات سنتی عمدتاً تصادفی (غیر دقیق)، و آهسته بود و زمان زیادی طول کشید تا یک رقم ارزشمند تولید شود. در سال ۱۹۶۷ گونه جدیدی از سیب زمینی به نام سیب زمینی Lenape به دلیل محتوای مواد جامد بالا پرورش داده شد که برای تهیه چیپس سیب زمینی مناسب تر بود. با این حال، پس از مدتی مشخص شد مستعد ایجاد یک آلکالوئید (سم) به نام سولانین است و ازینرو وزارت کشاورزی ایالات متحده آن را غیرمجاز اعلام کرد.

ازینرو علم بیوتکنولوژی ثابت کرد که دستکاری ژنتیکی می تواند منجر به پیامدهای منفی غیرمنتظره شود.

در دهه ۱۹۸۰ محققان در آلمان غربی (موسسه ماکس پلانک برای پرورش نباتات)، بلژیک و در ایالات متحده (شرکت مونسانتو) به روشی برای تولید گیاهان تراریخته با استفاده از یک باکتری بیماری زا (Agrobacterium tumefaciens) دست یافتند. با این روش آن ها توانستند صفات بسیاری را به گیاهان بیافزایند، مانند رسیدن کندتر گوجه فرنگی.

خطرات بالقوه میوه ها و سبزیجات تراریخته

خطرات بالقوه ای در خصوص محصولات غذایی تراریخته از جمله میوه ها و سبزیجات تراریخته وجود دارد. منتقدان محصولات غذایی دستکاری شده ژنتیکی نه تنها در مورد ایمنی، سمیت، آلرژی زا بودن، سرطان زایی و تغییر کیفیت تغذیه ای مواد غذایی هشدار داده اند، بلکه در مورد محیط زیست نیز ابراز نگرانی کرده اند.

خطرات یا نگرانی ها درباره محصولات غذایی تراریخته

تغییر در کیفیت تغذیه ای مواد غذایی مقاومت آنتی بیوتیکی سمیت بالقوه مواد غذایی تراریخته آلرژی زایی بالقوه مواد غذایی تراریخته انتقال ناخواسته ژن به گیاهان وحشی ایجاد احتمالی ویروس ها و سموم جدید دسترسی محدود به بذرها از طریق ثبت اختراع گیاهان غذایی تراریخته تهدیدی برای تنوع ژنتیکی محصولات زراعی دغدغه های مذهبی/فرهنگی/اخلاقی نگرانی های گروه های حمایت از حقوق حیوانات نگرانی کشاورزان ارگانیک و سنتی ترس از موارد ناشناخته

 

فواید میوه ها و سبزیجات تراریخته

مواد غذایی تراریخته از جمله میوه ها و سبزیجات تراریخته فواید زیادی دارند. حامیان دستکاری ژنتیکی مواد غذایی افزایش در دسترس بودن محصول در تمام طول سال، طولانی شدن عمر ماندگاری و بهبود کیفیت تغذیه ای را به عنوان برخی از دلایلی عنوان می کنند که به نفع کشاورزان، مصرف کنندگان و محیط زیست است.

 

مزیت های فناوری GM

افزایش میزان دسترسی به مواد غذایی بهبود ماندگاری و کیفیت ارگانولپتیک مواد غذایی بهبود کیفیت تغذیه و فواید سلامتی بهبود کیفیت پروتئین افزایش محتوای کربوهیدرات مواد غذایی بهبود کمیت و کیفیت گوشت، شیر دام افزایش راندمان تولید محصول تولید واکسن و داروی خوراکی دفاع بیولوژیکی در برابر بیماری ها، تنش ها، آفات، علف های هرز، علف کش ها و ویروس ها. زیست پالایی تأثیر مثبت بر محصول غذایی/کشاورزی محافظت از محیط زیست محصولات تراریخته به عنوان کارخانه های زیستی و منبع مواد خام صنعتی عمل می کنند

افزایش ماندگاری میوه و سبزیجات تراریخته و کیفیت ارگانولپتیک آن ها

فن آوری GM منجر به افزایش عمر مفید و بهبود کیفیت ارگانولپتیک برخی از مواد غذایی از جمله میوه ها و سبزیجات شده است. شرکت Calgene کالیفرنیا اولین محصول گوجه فرنگی دستکاری شده ژنتیکی را تولید کرد که توسط FDA تایید شده بود.

ژن های گوجه فرنگی Flavar Savar دستکاری شد تا بتواند بر روی تاک، رسیده و ماندگاری نسبتاً طولانی تری داشته باشد و فرآیندهای نرم شدن و پوسیدگی آن به تاخیر بیفتد.

فن آوری های کنترل اتیلن (C2H4) می توانند مانند توقف بیان ژن سنتز اتیلن یا مهار درک اتیلن مورد استفاده قرار گیرد. مهار کننده اتیلن، ۱ متیل سیکلوپروپن (۱-MCP) اساس یک فناوری جدید است که به طور فزاینده ای برای بهبود پتانسیل ذخیره سازی و حفظ کیفیت میوه ها و سبزیجات به کار می رود. این ترکیب برای استفاده در تعدادی از محصولات از جمله زردآلو، سیب، موز، آووکادو، کیوی، کلم بروکلی، انبه، گلابی، هلو، خربزه، خرمالو، شلیل، گوجه فرنگی و آلو به ثبت رسیده است.

سرکوب ژنتیکی آنزیم های تخریب کننده دیواره سلولی مانند پکتین متیل استراز (PME) و پلی گالاکتروناز (PG) که منجر به ماندگاری طولانی تر، جابجایی و حمل و نقل بهتر می شود، یکی از روش ها محسوب می شود. ویژگی های کندی یا تاخیر در رسیدن را می توان در سایر محصولات مانند توت فرنگی، تمشک و سیب کاج تکرار کرد و با این روش می توان ماندگاری محصولات را افزایش داد.

ویژگی های خوب حمل و نقل و جابجایی، همچنین برای کشاورزان و مصرف کنندگان در کشورهای در حال توسعه مانند کشورهای آفریقای جنوبی که سردخانه گذاری، غیرقابل اعتماد و گران است و شبکه های حمل و نقل شکلی ابتدایی دارند، مفید خواهد بود.

آیا محصولات تراریخته کیفیت بهبود یافته ای دارند؟

دستکاری ژنتیکی ممکن است به افزایش سطح مواد معدنی و آنتی اکسیدان های طبیعی کمک کند.

ویتامین ها (فلاونوئیدها، کاروتنوئیدها، ویتامین A، C و E)، ترکیباتی که می توانند اکسیداسیون بیولوژیکی را متوقف یا کند کنند، یک واکنش شیمیایی مخرب، که به نظر می رسد باعث ایجاد برخی سرطان ها، نابینایی و بیماری های قلبی می شود.

محصولات تراریخته را مصرف کنیم یا نه؟

به نظر می رسد که به طور کلی مزایای بکارگیری فناوری های تراریخته بیشتر از اثرات نامطلوب آن در میوه ها و سبزیجات که مرتبط با عمر مفید طولانی آن ها است، باشد.

بکارگیری فناوری های کنترل C2H4 و سرکوب بیان ژن آنزیم های تخریب کننده دیواره سلولی PME و PG دارای مزایای بالقوه پس از برداشت، از نظر زیست محیطی، فیزیولوژیکی، پاتولوژیک و حشره شناسی می باشد.

ماندگاری طولانی مدت میوه ها و سبزیجات، یک مزیت افزوده، از نظر بهبود امنیت غذایی و تغذیه ای برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار است.

 

مترجم: مهندس مونا چیت ساز

جهت تهیه مقاله کامل، وارد لینک زیر شوید:

دستکاری ژنتیکی و ماندگاری محصول

منبع: Genetic Manipulation and Product Shelf Life